Tin học ngày nay thực sự quá thực dụng, lĩnh vực thuật toán không phải ngoại lệ. Rất nhiều học sinh học tin lại chú tâm về tốc độ gõ code nhằm tăng rating Codeforces lên cao nhất có thể, về việc thuật toán đó dễ học thuộc hay không, chứ không thực sự quan tâm về bản chất của kiến thức mình đang học. Nhưng vào những năm 2015, xuất hiện một chàng trai, đi ngược lại với trào lưu học vẹt. Một chàng trai điềm đạm, giọng nói điềm đạm, phong thái điềm đạm, cách tư duy điềm đạm, những dòng code cũng hết sức đơn giản, mộc mạc nhưng sở hữu một trí tuệ vô cùng sâu sắc và học thuật toán với một tiêu chuẩn phải hiểu đến cùng. Nếu bạn may mắn được đọc source code của anh chàng này vào những năm 2015, 2016 một lần, bạn sẽ cảm thấy nó bình dị đến lạ thường, vì anh không thích màu mè, không thích phải dùng template rối rắm như cái cách các học sinh hiện nay thường hay dùng. Tôi dám cá nếu như phải so tài về thi contest, anh í chắc chắn không phải là đối thủ của bạn, nhưng anh í có tên trong danh sách Ngôi đền huyền thoại, bạn thì không. Vì sao ư ? Vì anh í không ham hố thành tích, anh í không ganh đua thắng thua, anh í trầm lặng, anh í trung thành với vẻ đẹp trong tin học, anh là Vũ Văn Tiến, một trong bộ 3 xuất sắc nhất thế hệ 1998 thời đó.

Vũ Văn Tiến, sinh ngày 29 tháng 1 năm 1998 tại thành phố Nha Trang. Cũng như những viên ngọc khác học lớp Tin, Tiến cũng được hướng đi theo học Toán từ cấp 2. Tiến học toán rất khá, tuy nhiên, dường như được sự sắp đặt của số phận, Tiến tuy thi đầu vào được 9.75 điểm toán thường, nhưng phần toán chuyên lại chỉ được 3.25. Có lẽ vì những người giỏi về lĩnh vực thuật toán trong tin, không cần phải quá xuất sắc trong toán, chỉ cần vừa đủ để ứng dụng được nó là có thể ghi tên mình vào danh sách Ngôi đền huyền thoại rồi! Khi mới bỡ ngỡ bước chân vào lớp 10, Tiến hoàn toàn lạc lõng giữa một đám bạn xung quanh với nhiều giải thưởng tin học ở tỉnh, tin học thành phố … Tuy nhiên khi đã đặt chân vào lớp Tin, chỉ có người thật sự đam mê nó mới là người chiến thắng. Những ngày đầu lớp 10, Tiến sợ hãi lắm: sợ mình sẽ bị đào thải ra khỏi lớp. Nhưng với một bản tính thích tìm tòi cái mới, đã tìm hiểu là phải tìm hiểu đến tận cùng, cùng với sự dẫn dắt của thầy Phong năm ấy, Tiến bắt đầu có một số căn cơ nội công nhất định, bắt đầu hoàn thành từ các bài tập cơ bản, sau đó bắt đầu làm quen những thuật toán cơ bản nhất. Thời gian cứ trôi qua dần, Tiến tiến bộ không theo kiểu vượt bậc, mà rất chậm rãi. Nhưng “chậm mà chắc” là cụm từ thích hợp nhất dành cho Tiến. Tiến hiểu mọi bản chất những thứ mình đã học và sở hữu cho mình một tư duy sắc bén nhất định. Tuy nhiên vì là tân binh mới học lớp Tin, nên vào năm lớp 10, Tiến đã không có một suất để chen chân vào đội tuyển Olympic 30/4 lớp 10 bấy giờ. Tuy nhiên, dường như Tiến chẳng quan tâm lắm, Tiến vẫn cứ từ từ đặt chậm rãi từng bước chân của mình để học, để tiến thẳng vào Ngôi đền huyền thoại. Dường như trong thâm tâm, Tiến hiểu rằng học tin đơn giản mà hiệu quả mới là điều quan trọng nhất. Chính vì vậy, tư duy thuật toán của Tiến vô cùng sắc sảo, có thể nghĩ ra được những cách giải “rườm rà” nhưng đố ai có thể nghĩ ra được thuật rườm rà đó mà lại bài bản, rõ ràng từng bước như thế. Những học sinh thời đó, ai cũng code Quicksort để sắp xếp một dãy và họ tâm niệm rằng Quicksort chạy rất nhanh trong độ phức tạp O(NlogN) và nó … dễ thuộc. Chính Tiến là người không tin vào điều đó, Tiến biết Quicksort có độ phức tạp trong trường hợp xấu nhất là O(N^2) nếu người ra đề cố tình bẫy để học sinh chết khi cài Quicksort. Tại thời điểm đó, Tiến đã chấp nhận cài Heapsort. Và bạn tưởng tượng được không ? Thế hệ vào những năm 2015 đó, họ chỉ mới đang học pascal, c++ chưa thịnh hành như bây giờ, nhưng Tiến đã chấp nhận cài………. cả một cây Heap vào chương trình chỉ để code hàm sắp xếp dãy. Đọc đến đây, bạn thấy anh ấy đặc biệt như nào rồi chứ ?

Bền bỉ, chịu khó, thông minh, bộ đôi Vũ Văn Tiến và Trần Thiện Dinh năm đó đã thuyết phục một người khá là khó tính trong vấn đề học tin, đã phải nói rằng: “Thế hệ 1998 là thế hệ chuyên Tin thành công nhất từ trước đến giờ”. Nhờ khả năng của mình mà Tiến đã chen chân được một suất vào đội tuyển quốc gia năm 2015, thậm chí ẵm luôn giải nhất tỉnh. Nhưng có lẽ vì năm đó Tiến vẫn chưa thực sự trưởng thành trong việc học, nên đã không có được thành tích cấp quốc gia đầu tiên cho mình. Năm 2015, dưới áp lực khủng khiếp khi đội tuyển quốc gia Tin năm 2014 không giành được giải, thì Đỗ Thanh Phong năm đó đã xuất sắc gỡ gạc lại danh dự cho đội tuyển Tin. Nếu Đỗ Thanh Phong là người chấm dứt thời kì đen tối, thì bộ đôi Vũ Văn Tiến và Trần Thiện Dinh cũng có mặt trong đội hình năm 2015 đó, là những người mở toang ra một cánh cửa huy hoàng mới cho đội tuyển Tin Khánh Hòa. Cũng trong năm 2015 đó, Tiến bây giờ đã trở thành gần như là người xuất sắc nhất đội tuyển Tin thời đó và cuối cùng cũng đủ sức để thầy cô trao sự tin tưởng vào kỳ thi Olympic 30/4. Tại đây, Tiến đã trở thành người thứ 2 trong lịch sử các thế hệ chuyên Tin giành huy chương vàng Olympic 30/4 môn Tin và là người đầu tiên giành huy chương vàng Olympic 30/4 lớp 11 cho thế hệ lớp Tin (Trần Thiện Dinh giành huy chương vàng Olympic đầu tiên vào năm lớp 10). Và bạn biết không? Năm 2015 đó đội tuyển Tin của ta có tận 2 huy chương vàng Olympic 30/4 lớp 11, vì đồng hành cùng Tiến còn có Trần Anh Tuấn (một học sinh lớp Toán, người được đánh giá là xuất sắc nhất lúc bấy giờ). Tuy nhiên do Tuấn không phải học sinh lớp Tin, nên Tiến vẫn được tính là học sinh lớp Tin đầu tiên mang huy chương vàng Olympic 30/4 về vào năm lớp 11. Định mệnh đã sắp đặt sẵn cho Văn Tiến để vào 1 năm sau đó, Tiến giành tiếp giải nhất tỉnh lần 2, chen chân vào top 6 đội tuyển quốc gia năm 2016 thời đó, trời thành người thứ 2 trong lịch sử (sau Hà Xuân Bảo) giành được 2 giải nhất tỉnh liên tiếp của 2 năm 11 và 12. Và rồi, bộ 3 Tiến – Dinh – Tuấn đã vô cùng xuất sắc mang về 3 giải quốc gia cho đội tuyển năm 2016. Trong đó Dinh mang một giải 3, Tiến và Tuấn có giải khuyến khích. Một thành tích ấn tượng và vào năm 2016 đó, mọi người đã nghĩ đến việc đây là thành tích xuất sắc cuối cùng của đội tuyển Tin. Nhưng không, thành tích năm 2016 đó chỉ là sự bắt đầu cho một thời kì huy hoàng hơn sau này. Vì chính bộ ba này, đã bẻ lái cả một guồng máy đội tuyển Tin nặng nề, trì trệ trước đây trở nên nhanh hơn, mạnh mẽ hơn, năng động hơn và các thế hệ sau này chỉ việc bước tiếp trên con đường mà bộ 3 này đã vạch sẵn ra và kéo dài thêm cho nó.

Cánh cửa vinh quang đã được mở ra. Các thế hệ sau này khi nhìn vào thành tích của Tiến, có thể cũng chẳng làm mấy bất ngờ vì thành tích của Tiến thì những thế hệ gần đây cũng làm được. Nhưng ta phải định nghĩa “làm được” là như thế nào? Liệu có mấy ai có thành tích cao hơn Tiến nhưng bền bỉ bằng Tiến? Tiến không những đã chiến thắng những học sinh lớp Tin thời đó, mà còn chiến thắng cả bản thân mình. Một huyền thoại không màu mè, bình dị, nhẹ nhàng không khác gì gương mặt của anh.

Vũ Văn Tiến hiện đang theo học tại Học viện Hải Quân Khánh Hòa, lên đại học, Tiến đã sở hữu cho mình một giải ba kỳ thi ACM-ICPC Regional tại thành phố Hồ Chí Minh năm 2017 và một giải 3 kỳ thi ACM-ICPC Regional tại Hà Nội năm 2018. Chúc Tiến thành công trên con đường mình đã chọn và hẹn một ngày không xa, Tiến sẽ trở thành một kỹ sư tương lai về tin học và cũng sẽ vẫn giữ cho mình được tinh thần này.

Hết - Đinh Nguyên Khôi (Chuyên Tin 11-14)